دستاوردی تحسین برانگیز در خشکسال زراعی

به گزارش سایت کشاورزی آینده جهان (کاج پرس):

خبرهای مسرت بخش افزایش خرید تضمینی گندم بالغ بر 9 میلیون و 500 هزار تن از مزارع آبی و دیم در قالب طرح جهش در دیمزارها با برنامه ریزی منطقی و حساب شده و حتی آنطور که گفته می شود، امکان عبور این رقم از مرز 10 میلیون تن، به رغم کم بارشی سال زراعی گذشته و خشکسالی، توجه همگان را به خود جلب کرده است ، ولی شاید کمتر کسی از میان کارشناسان و برنامه ریزان اقتصادی، با قبول واقعی بودن آمار و ارقام تولید گندم امسال، از خود می پرسد علت این افزایش تولید که حتی با احتساب خود مصرفی ها، مقداری ذخیره توسط بخشی از کشاورزان و بعضا نشت گندم در واحدهای مرغداری و دامداری اعم از شیری و پرواری وداشتی در شرایط کمبود یا گرانی بیش از حد ذرت، سویا و حتی جو، می توان تخمین زد به بیش از 12 میلیون تن برسد، چیست؟

شرایطی که اگر واردکنندگان، دولت را به بهانه های مختلف تشویق به واردات نکنند می توان گفت کشور با خوداتکایی در گندم مواجه شده است، البته اگر برای موارد احتیاطی و ذخایر استراتژیک، نیاز به واردات گندم باشد باید با ارز آزاد صورت گیرد تا رقیبی برای تولید داخل نشود.

به هر حال، اگر به اصل بحث این نوشتار تحلیلی بازگردیم و مجددا به این پرسش اساسی اشاره کنیم که چگونه این مقدار گندم در شرایط تورمی مراحل کاشت، داشت، برداشت برای کشاورزان و همچنین کم بارشی و خشکسالی حاصل شد، به چند نقل قول از منابع معتبر می پردازیم:

حمید رسولی مدیر عامل شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در 1402/5/11 در جلسه مجمع عمومی عادی این شرکت گفته است: «تامین به هنگام و قابل دسترس سه کود فسفاته، ازته و پتاسه موجب افزایش 30 درصدی گندم در کشور شده است».

زمانی که این خبر منتشر و در کاج پرس نیز انعکاس یافت، کمتر کسی در این موضوع مداقه و در عین حال چنین اظهار نظر می کردند که هنوز برداشت گندم از سراسر استان های کشور به ویژه مناطق سردسیر صورت نگرفته، چگونه می توان چنین ارزیابی یا برآوردی کرد؟

رسولی پیش از این با صراحت و قاطعیت در مورخه 1402/5/8 در خبری دیگر گفته بود: «افزایش معنادار تولید محصولات اساسی در سال جاری با بهره گیری مطلوب از مصرف کودهای یارانه ای حاصل شده است».

وی در همین خبر تاکید کرده بود که تغذیه گیاهی با مصرف کودهای یارانه ای در سال 1401 نقش بی نظیری در افزایش تولید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات اساسی همچون گندم، برنج، چغندر قند و سایر محصولات کشاورزی داشته است.

اما بعد از این خبرها، معاون زراعت وزارت جهادکشاورزی در اوج گرمای تابستان در تاریخ 1402/5/14 به خوزستان رفت و سر مزارع برداشت شده گندم به خصوص در محل های جمع آوری برای انتقال به سیلوها حاضر شد و از مساعی کشاورزان گندمکار تقدیر و تشکر کرد.

وی در این حضور، علاوه بر صرفه جویی 60 درصدی مصرف آب در کشت چغندرقند با انتقال زمان کاشت به عنوان یک تکنولوژی متناسب با اقلیم، به تولید 2 میلیون تن گندم در این استان و خرید بیش از یک میلیون و 718 هزار تن آن به صورت تضمینی از کشاورزان اشاره کرد.

بعد از آن، کم کم آمار خریدهای تضمینی گندم در سطح استان ها و کشور توسط معاون وزیر و مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی «جی تی سی»، همچنین خریدهای تضمینی سازمان مرکزی تعاون روستایی توسط هادربادی رئیس این سازمان در رسانه ها از جمله کاج پرس انعکاس یافت که بر صحت و دقت آمارهای تولید و خرید تضمینی گندم تاکید داشت، تا آنجا که پیش از این اخبار، مهندس مهاجر معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی، توامان با اعلام خبرهای خرید تضمینی، درمورخه 1402/4/15 در خبری جداگانه گفت که خرید تضمینی گندم در سال گذشته نتوانست از مرز 7 و نیم میلیون تن عبور کند، اما امسال به رغم خشکسالی سراسری پیش بینی می شود خرید تضمینی به 9 میلیون تن برسد.

این پیش بینی در آن زمان بر مبنای اطلاع از میزان افزایش بهره وری نسبی تولید گندم بود زیرا مهندس مهاجر در 1402/5/18 در یک گفتگوی اختصاصی با خبرنگار کاج پرس گفت: «آخرین خبرهای دریافتی از استان ها نشان می دهد که خرید تضمینی از مرز 9 میلیون تن گذشته است». و در ادامه، امروز (1402/5/23) اعلام کرد که میزان خرید تضمینی گندم در سال جاری در مقایسه با دولت قبل در سال 1400 به میزان 111 درصد افزایش یافته و بر اساس جدیدترین آمار از 9 میلیون و 500 هزار تن عبور کرده است. این در حالی است که هنوز آمار برداشت خرید تضمینی گندم تمامی استان های سراسر کشور از جمله مناطق سرد سیر جمع آوری و اعلام نشده است.

آگاهان، رقم خرید تضمینی گندم امسال را بالغ بر 10 میلیون تن برآورد می کنند با این توصیف باید گفت؛ نقش تامین و توزیع سه کود اساسی فسفاته، ازته و پتاسه توسط شرکت خدمات حمایتی کشاورزی در وقت مناسب و تنظیم بازار این سه قلم نهاده تعیین کننده در دستیابی به تولیدی بالغ بر 12 میلیون تن و پیش بینی خرید تضمینی بالغ بر 10 میلیون تن گندم از کشاورزان حاصل مساعی مشترک معاونت زراعت، ترویج و آموزش در استفاده متناسب از خاک با لحاظ ویژگی های آن و نهایتا نقش تعیین کننده و تحول ساز شرکت خدمات کشاورزی بوده است؛ استفاده بهینه از کودهای سه گانه فوق و نسبت استفاده از هر کدام با توجه به آزمایش خاک مناطق مختلف کشور و ویژگی های هر منطقه، موضوعی که دانشمندان ارزشمندی همچون دکتر ملکوتی سال ها تلاش کردند آن را به یک دانش عمومی و باور پذیر توسط کشاورزان تبدیل کنند و شرکت خدمات کشاورزی با بهره گیری از ارتباط مویرگی و گسترده با کشاورزان استان های مختلف کوشید این دستاوردهای علمی را در کنار سایر نهادها به کشاورزان آموزش دهد و ترویج کند تا آنان متقاعد شوند کودهای سه گانه فوق را به موقع و با نسبت های مناسب در کشت محصولات اساسی استفاده کنند.

مهم تر از این بحث ها، تامین به هنگام این کودها با اتکا به 90 درصد تولید داخل برای کشاورزان بوده است. گفتنی است سال زراعی گذشته که مورد بحث این نوشتار است، فقط 10درصد از کودهای تأمین و توزیع شده وارداتی بوده است.

برای اطلاع دقیق از کم و کیف کودهای تأمین و توزیع شده شرکت خدمات کشاورزی، با روابط عمومی این شرکت تماس می گیریم. مدیر روابط عمومی در یک همکاری سازنده، بلافاصله آمار و ارقام مورد پرسش را به شرح زیر به صورت مکتوب در اختیارمان قرار می دهد:

«علیرغم کاهش میزان بارندگی و نزولات جوی در بسیاری از مناطق کشور، خوشبختانه با تغذیه مناسب محصول گندم شاهد افزایش 30 درصدی (حدود 4 میلیون تن) تولید این محصول استراتژیک نسبت به سال زراعی 1400 می باشیم.

در سال 1401 با تامین 3.07 میلیون تن انواع کودهای یارانه ای، گام بلندی برای تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی برداشته شد. در سال 1401 نسبت به سال 1400، بیش از 550 هزار تن کود فسفاته و پتاسه بیشتر توسط کشاورزان عزیز مصرف شده است.

نکته مهم دیگر، استفاده از حداکثر ظرفیت های داخلی تولید کود در کشور است که خوشبختانه این شرکت توانست از مجموع 3.07 میلیون تن انواع کود تامین شده در سال 1401، مقدار 2.7 میلیون تن یعنی معادل 88 درصد را از تولید کنندگان داخلی کودهای کشاورزی تامین نموده و پس از اطمینان از عدم وجود ظرفیت تامین داخلی، مابقی را به میزان 12 درصد از کل مقدار کود تامین شده از منابع خارجی و به موقع وارد کشور کند.

بدین ترتیب با تامین 2.7 میلیون تن کود کشاورزی از منابع داخلی در سال 1401 نسبت به مقدار تامین کودهای کشاورزی از منابع داخلی در سال 1400 به مقدار 2.13 میلیون تن، شاهد 26 درصد رشد در تامین کودهای کشاورزی از منابع داخلی هستیم که این موضوع نیز دستاورد مهم دیگری برای شرکت خدمات کشاورزی و طرح خودکفایی کودهای کشاورزی به شمار می رود».

در جمع بندی نهایی به سهم خود تاکید می کنیم که شایسته و بایسته است تجارب سال زراعی گذشته به عنوان نتایج میدانی و واقعی، تدوین و راهنمای عمل کاشت دیگر محصولات زراعی همچون گندم، برنج، چغندر قند و غلات و دانه های روغنی به ویژه کلزا در تعامل دو سویه با کارشناسان زراعت قرار گیرد.